اعتراف‌های تلخ
در هر طبقه‌ای از ساختمان مسکونی و اداری که اقامت داریم فارغ از همه گرفتاری‌های فکر و جسمی، لحظه‌ها را غنیمت شمرده و از پنجره مشرف به کوه یا قسمتی دورتر از شهر، متفکرانه هوا را نظاره‌گر باشیم و سعی کنیم عمق بیشتری از فاصله را ببینیم و کنکاش کنیم
در هر طبقه‌ای از ساختمان مسکونی و اداری که اقامت داریم فارغ از همه گرفتاری‌های فکر و جسمی، لحظه‌ها را غنیمت شمرده و از پنجره مشرف به کوه یا قسمتی دورتر از شهر، متفکرانه هوا را نظاره‌گر باشیم و سعی کنیم عمق بیشتری از فاصله را ببینیم و کنکاش کنیم در آنجا چه می‌گذرد. قطعا اگر این روزها با دوربین شکاری هم نگاه کنیم بازهم جز سیاهی و دود چیزی تازه نخواهیم دید. در سرتاسر کشور بیش از ۲۵۰ سیستم پالایش، شهرها را در بر گرفته تا در دسترس محققان باشد؛ اما آنچه به‌دست‌آمده اینست که از سال 1398 تا ۱۴۰۱ یعنی در طول چهار سال متوالی، غلظت آلاینده‌های هوا همچنان رو به افزایش بوده است! راه گریزی نیست زیرا در هر نقطه از شهر که باشیم، آلودگی‌ها به طریقی وارد ریه‌هایمان می‌شوند و حتی درون خانه‌ها و دفترهای سرپوشیده هم همین آلودگی‌ها البته اندکی کمتر وجود دارند تا جایی که به‌طور متوسط روزی ۱۳۶ مرگ منتسب به آلودگی هوا در کل کشور ثبت شده است و این آمار نگران‌کننده به نظر می‌رسد. سوأل اینجاست که آیا تنها راه چاره در انتظار نشستن وزیدن باد و آمدن برف و باران است و باید دست روی دست گذاشت یا به مقابله با آلودگی هوا پرداخت؟ دکتر
محمدصادق حسنوند، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط‌زیست، می‌گوید: «در کل کشور تقریباً ۲۵۰ تا ۲۶۰ ایستگاه پایش هوا در شهرهای مختلف وجود دارد که فقط 40 ایستگاه در شهر تهران است. از سال‌های 1398 تا 1401 یعنی طی چهار سال متوالی، غلظت آلاینده‌های هوا افزایش یافته است. از طرفی میانگین غلظت آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق هوا (۵/۲ PM) در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰ میکروگرم بود، اما در سال 1401 غلظت این آلاینده به حدود ۳۸میکروگرم رسید، یعنی افزایش ۲۷درصدی در یک سال داشته که این میزان حدود هشت برابر حد سلامت است. متأسفانه با روندی که در پیش گرفته‌ایم، ممکن است تا پایان سال 1402 و سال‌های دیگر شرایطمان بدتر از این هم شود، اما علت چیست؟ علت این است که منابع انتشار آلودگی هوا را کم نکرده‌ایم، مثلاً بعد از سال 1398 از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را به فراموشی و تقریباً به صفر رسانده‌ایم، درصورتی‌که یکی از مهم‌ترین منابع آلوده‌کننده هوا همین وسایل نقلیه شخصی و موتورسیکلت‌های فرسوده هستند این اعتراف تلخی است که ما نه‌تنها اقدام مناسبی برای از رده خارج کردن این وسایل نقلیه انجام
نداده‌ایم بلکه انباشت هم داشته‌ایم. پس انتظار اینکه با این وضعیت مدیریت، آلودگی هوا کاهش پیدا کند، غیرمنطقی است، چون ظرفیت اتمسفر تغییر نکرده، جمعیت افزایش داشته، خودروهای فرسوده زیاد شده و همچنین صنایع به‌روز نشده و نسبت به آن‌ها بی‌توجهی شده است نیروگاه‌هایی که در کشور فعالیت می‌کنند، بخاری یا گازی هستند، این نیروگاه‌ها راندمان بسیار پایینی دارند و مصرف سوختشان بالاست و به‌شدت آلاینده هستند. طی چهار برنامه توسعه یعنی از برنامه دوم تا ششم می‌گوییم که باید کیفیت هوا به حد استاندارد برسد، اما در این چهار برنامه، هیچ‌گاه به مقادیر تعیین‌شده نرسیده‌ایم. از طرفی شاهد آن هستیم که در سال 1396 قانون هوای پاک تصویب شده، اما از سال 1397 تاکنون رکورد افزایش آلودگی هوا زده شده است، یعنی این قانون نه‌تنها آلودگی هوا را کمتر نکرده بلکه به ضد خودش تبدیل شده است. شاید برخی از افراد مدعی باشند وضعیت آلودگی هوا را در دوره مسئولیت خود بهبود داده‌اند، اما وقتی غلظت آلایندگی هوا نسبت به سال گذشته 26درصد افزایش می‌یابد، پس یعنی عملکرد خوب و قابل دفاعی وجود نداشته است. اما هیچ‌کدام از ما توسعه حمل‌ونقل عمومی را در سطح شهر به
چشم نمی‌بینیم. الزاماً خودروهای برقی باعث کاهش آلودگی هوا نمی‌شوند. بر اساس مطالعات انجام‌شده در خودروهای برقی به‌واسطه اینکه وزنشان نسبت به خودروهای بنزینی بیشتر است، آلایندگی‌های دیگر که حاصل لنت ترمز و سایش لاستیک است، افزایش چشمگیری پیدا می‌کند. از سوی دیگر برای استفاده از خودروهای برقی باید به بحث تأمین برق آن‌ها نیز توجه کرد، اگر قرار باشد این برق را از نیروگاه‌های فرسوده و آلاینده تأمین کنند، عملاً کار خاص و مهمی انجام نشده است. متأسفانه در رابطه با مقابله با آلودگی هوا و پیدا کردن راهکار برای آن، مقطعی عمل می‌کنیم و فقط می‌خواهیم در یک‌لحظه دکمه‌ای را بزنیم و هوای شهر را پاک کنیم، اما این‌طور نمی‌شود. اصحاب رسانه باید داشتن هوای پاک را از مسئولان امر مطالبه گری کنند. این یکی از الزامات حقوق بشر است» هر آنچه گفته شد را می‌توان اعترافات تلخی به‌حساب آورد که حاصل ترک فعل‌های متعدد در گذشته و همین امروز است.
ادامه دارد
